Partnerstwo niedoskonałe

Jazz i literatura – para tyleż intrygująca, co kłopotliwa. Prób mariażu muzyki improwizowanej z tekstem literackim co roku nie brakuje, ale mało komu udaje się nie wpaść w którąś z licznych pułapek. Dominacja słowa nad muzyką albo muzyki nad słowem, brak związku między interpretacją aktorską a treścią dźwięków, słaba interakcja w gronie osób z różnych artystycznych światów, niedoskonałości produkcyjne – można wymieniać i wymieniać potencjalne problemy takich przedsięwzięć. Czy ustrzegli się ich muzycy tria RGG i aktor Robert Więckiewicz na albumie „Planet Lem”?

Artyści proponują tam improwizowaną podróż na planetę Solaris. Trio do studia weszło bez partytur, zaś Więckiewicz spontanicznie interpretował wybrane przez siebie fragmenty powieści Stanisława Lema. Pamiętam ich udany warszawski występ sprzed czterech lat, gdzie słowo i dźwięki łączyły się z wyrafinowaną reżyserią świateł. Pisałem wtedy o „nasyconym tajemnicą, posępnością i klaustrofobiczną atmosferą spektaklu. Więckiewicz – demoniczny, czuły i introwertyczny – skupił się na fragmentach dialogów, strzępach zdań, wykrzyknieniach”.

Sam album nie wywołuje we mnie jednak takiego entuzjazmu, ponieważ nie sprawdza się ani jako zapis intensywnej muzyczno-słownej improwizacji, ani jako słuchowisko stawiające w centrum uwagi tekst. Brakuje zainteresowania między głosem a instrumentami, w związku z czym nie tworzą one – poprzez interakcję – nowej jakości. Przekonująca synergia następuje rzadko. Górę bierze wrażenie, że wieloznaczny tekst Lema zupełnie nie potrzebuje tego rodzaju muzycznej asysty, a jakościowemu improwizowaniu RGG nie służy przykrywający je głos. Co więcej, mam poczucie, że trio instynktownie przybiera rolę tła wobec tego, co czyta Więckiewicz. Muzycy podchodzą więc do aktora nie jak do improwizującego partnera, ale dominującego lektora. To wrażenie pogłębia miks, który stawia Więckiewicza w pozycji uprzywilejowanej. Dziwię się, że zespół o takim dorobku i dysponujący takimi jakościami jak RGG decyduje się na wydawniczy zapis przedsięwzięcia, w którym nie jest w pełni autonomiczny.